Een Hond Is Onze Beste Vriend. Maar Is Hij Een Gelukkige Hond?
- femkevaniperen
- 28 aug
- 12 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 3 okt
In het Westen verzorgen we onze honden vaak op een vergelijkbare manier: we plaatsen ze in een bench, belonen ze met lekkernijen wanneer ze iets goed doen, en maken duidelijk wie de baas is. Maar leiden deze methoden eigenlijk wel tot een gelukkige hond? Welzijnsexpert Judith Versluis ziet mogelijkheden voor verbetering en deelt haar inzichten.
Hoi Judith, jij bent hondengedragsdeskundige en hebt onder andere de opleiding gevolgd volgens de principes van Turid Rugaas. Hoe zou een hond zich gedragen en zijn dag doorbrengen als hij helemaal vrij zou zijn in de natuur of op straat?
Ok, er is een uniek 'Indiaas hondenethogram' dat illustreert hoe een hond in een meer natuurlijke omgeving buiten de beslotenheid van een huis leeft. Het benadrukt de activiteiten die de hond gedurende de dag onderneemt, zijn gedrag en zijn behoeften.
Door middel van het ethogram ontdekten we dat een loslopende hond 54% van zijn leven rustend en slapend doorbrengt. Hij besteedt 27% aan wandelen en andere individuele activiteiten. Sociale interacties met andere honden nemen 10% van zijn tijd in beslag. Het zoeken naar voedsel en het uitvoeren van zelfzorgactiviteiten nemen 6% van zijn tijd in beslag, terwijl vocaliseren 3% van zijn tijd in beslag neemt. Interessant genoeg ontdekten onderzoekers dat hij 0% van zijn tijd agressief is. Sterker nog, als we deze levensstijl vergelijken met die van onze gemiddelde huishond, zien we maar weinig overeenkomsten!
Wat heeft een free-ranging hond nodig om gelukkig en gezond te zijn?
Het ethogram laat zien dat als we willen dat onze hond een gelukkig, gezond en tevreden leven leidt, een paar dingen essentieel zijn. De onderzoekers identificeerden vijf fundamentele behoeften die vervuld moeten worden. De belangrijkste behoefte, waarop de andere gebaseerd zijn, is de essentiële behoefte van de hond om zich veilig te voelen. De tweede behoefte is goede slaap, gevolgd door beweging op de derde plaats, met eten en drinken op de vierde plaats. Ten slotte is de vijfde behoefte het verzorgen van zijn eigen lichaam.
Maar als je mensen vraagt wat een hond volgens hen het meest nodig heeft, noemen ze zelden het belang van een gevoel van veiligheid of een goede slaap. Terwijl dit juist de meest fundamentele behoeften zijn.
Oké, maar als we ze al die dingen zouden geven, zouden we onze vriend dan niet verwennen?
Als we onze hond de basisbehoeften willen geven die hij in het leven nodig heeft, verpesten we hem niet. Integendeel: het is essentieel voor zijn welzijn. Denk even na over slaap: voldoende slaap van goede kwaliteit is cruciaal voor een hond om in balans te blijven. Honden zijn polyfasische slapers en hebben meer slaapfases nodig dan mensen. Ze moeten ongeveer zes keer een slaapcyclus doorlopen, waarbij elke cyclus ongeveer 45 minuten duurt en zowel lichte REM- als diepe slaap omvat. Dit betekent dat een volwassen hond 14 uur slaap per dag nodig heeft, terwijl een puppy 18 uur nodig heeft.
Een hond heeft ook voldoende ruimte nodig om zich uit te strekken wanneer hij ligt, omdat dit belangrijk is voor de gezondheid van zijn wervelkolom en rug. Hij moet zijn temperatuur kunnen reguleren en meerdere slaapplekken hebben. Bovendien geeft het een gevoel van veiligheid als hij hoger kan liggen. Daarom geven honden vaak de voorkeur aan de bank: het gaat niet om dominantie. Een eigen bank of een plaid op de bank kan een goede oplossing zijn.
Wat zou er gebeuren als we deze dingen daadwerkelijk voor onze hond zouden doen?
Een hond die zich thuis veilig voelt en voldoende slaapt, is mentaal sterker. Hij is minder geneigd om ongewenst gedrag te vertonen, zoals uitvallen naar andere honden of mensen, overmatig blaffen of dingen vernielen. Dit is uiteraard wel ervan uitgaande dat het gedrag niet wordt veroorzaakt door pijn of fysiek ongemak. We moeten onthouden dat als dergelijk gedrag plotseling optreedt en niet bij hem past, het altijd raadzaam is om een dierenarts te bezoeken.
"Een hond die zich thuis veilig voelt en voldoende en kwalitatief goede slaap krijgt, is mentaal sterker en zal minder snel ongewenst gedrag vertonen."
Veel 'hondenbezitters' gebruiken een bench. Maar is het wel de juiste keuze voor de hond?
In de huidige westerse wereld is het gebruikelijk dat mensen benches gebruiken voor hun honden. Veel nieuwe puppy-eigenaren hebben al een bench klaarstaan wanneer ze hun huisdier mee naar huis nemen. Bovendien hebben de meeste hondenscholen benchtraining opgenomen in hun programma's. Veel hondenbezitters houden hun honden meerdere uren per dag in bench. In eerste instantie lokken ze de hond naar binnen met snoepjes. Wanneer ze naar hun werk gaan, sluiten ze hun hond een halve dag of langer op in de bench. 's Nachts moet de hond vaak terug naar de bench.
Vooral puppy's zitten 's nachts vaak alleen in een bench. We zijn ons er misschien niet van bewust, maar het is onacceptabel om een jong dier op deze manier te isoleren. Het is net gescheiden van zijn moeder, broertjes en zusjes en alles wat vertrouwd en geruststellend was.
We noemen een bench vaak een "veilige plek" om het gebruik ervan te rationaliseren of te rechtvaardigen. Maar dat is eigenlijk vooral voor het gemak van de eigenaar. En wat is er eigenlijk mis met de rest van het huis, waarom zouden ze zich onveilig voelen? Als we onze hond vanaf het begin een stabiele en veilige omgeving bieden, hebben we dan een bench nodig?
Hoe ervaart een hond een bench?
Als je erover nadenkt, is een bench eigenlijk gewoon een kooi. En welk dier voelt zich op zijn gemak bij opsluiting? Wanneer we een hond in een bench opsluiten, komt hij vaak in een staat van aangeleerde hulpeloosheid terecht. Er ontstaat stress omdat we hem hebben beperkt. Maar zodra hij beseft dat hij niet kan ontsnappen, accepteert de hond de situatie. Dit is zijn manier om ermee om te gaan.
Waar we ons niet echt van bewust zijn, is dat een hond niet goed slaapt in een bench. Zoals gezegd moet een hond zijn lichaamstemperatuur reguleren en dat kan hij niet als hij opgesloten zit. Een hond zou de vrijheid moeten hebben om zijn slaapplek te kiezen.
Als welzijnsprofessionals zouden we liever zien dat benches volledig worden afgeschaft. Mensen hebben ze ontworpen voor hun eigen gemak. Een hond voelt zich er niet prettig in. Sterker nog, in sommige Scandinavische landen is benchtraining en het gebruik van benches met gesloten deuren verboden.
Een Britse documentaire toonde aan dat honden die alleen thuis werden gelaten, depressief en extreem gestrest waren. Hoe ervaren honden dingen die wij als mensen als vanzelfsprekend beschouwen en waar we niet bij stilstaan?
Honden zijn roedeldieren en gedijen beter in een gezinssituatie dan alleen. Het is dus oneerlijk om een hond vaak langere tijd alleen thuis te laten. En als je het toch doet, moet je het geleidelijk aanpakken. Tegenwoordig zijn veel gedragsdeskundigen gespecialiseerd in verlatingsangst en werken ze samen met baasjes om honden te leren alleen thuis te blijven.
Wat we ook normaal vinden, is een hond naast onze fiets laten rennen. Ondanks de zorgen over de veiligheid, zou ik dit nooit aanraden. Na zo'n fietstocht merken mensen vaak op dat hun hond nu aangenaam moe is, waardoor ze de hele dag zonder schuldgevoel het huis uit kunnen. Een hond die in het verkeer aan een fiets vastzit, voelt zich echter absoluut niet veilig. Deze gewoonte biedt hen geen echt voordeel.
Wanneer een hond die buiten een winkel vastgebonden is gaapt en aan zijn neus likt, ervaart hij aanzienlijke stress en probeert hij zichzelf te kalmeren. Mensen realiseren zich vaak niet dat wat voor ons normaal lijkt, voor dieren erg stressvol kan zijn.
"Mensen realiseren zich vaak niet dat wat voor ons normaal lijkt, voor dieren heel stressvol kan zijn."
Wij nemen de meeste beslissingen voor onze hond. Is dit gunstig voor hem of haar?
Nog niet zo lang geleden zag ik een hond zitten terwijl zijn baasje verder liep. Het maakte me nieuwsgierig naar wat er vervolgens zou gebeuren. Tot mijn aangename verrassing kwam het baasje terug en vroeg de hond of hij een andere kant op wilde lopen. Zulke momenten zijn zeldzaam.
We nemen alle beslissingen voor een hond en beweren dan: "Hij vindt het leuk." Maar zou een hond met een nieuwsgierige, uitnodigende blik naast een fiets hebben gestaan? Als we het ethogram gebruiken, zou dit duidelijk niet het geval zijn. Het zijn mensen die al deze activiteiten voor hen hebben bedacht. Wij laten hen niet beslissen; wij beslissen voor hen.
"Het zijn mensen die al deze activiteiten voor hen hebben bedacht. Wij laten hen niet beslissen; wij beslissen voor hen."
Kunt u ons wat vertellen over voeding en wat bijdraagt aan een gelukkige en gezonde hond?
Veel honden krijgen hun hele leven twee keer per dag hetzelfde voer. Toch berispen we ze als ze eten van tafel pakken. Niemand eet 15 jaar lang elke dag hetzelfde, dus waarom leggen we onze honden dit op? Hoewel honden minder smaakpapillen hebben dan mensen, hebben ze toch af en toe wat variatie nodig.
Als je een gelukkige en gezonde hond wilt, is het cruciaal om al zijn zintuigen, inclusief zijn smaak, zijn hele leven lang te blijven stimuleren. Het is belangrijk voor zijn welzijn om hem de mogelijkheid te geven om te kiezen. Je kunt bijvoorbeeld verschillende kauwspeeltjes in een cirkel op de grond leggen en je hond er eentje laten uitkiezen, net zoals je een kind een snoepje uit een blikje laat kiezen.
En hoe zit het met beweging?
Als je met je hond gaat wandelen, overweeg dan om je telefoon thuis te laten of er in ieder geval niet naar te kijken. Concentreer je op het observeren van je hond, zijn lichaamstaal, en geniet van de tijd die je samen doorbrengt.
Een hond heeft bovendien baat bij wat vaak een 'snuffelwandeling' wordt genoemd. Door je hond los of lang aan de lijn te laten lopen, kan hij het tempo bepalen en de route kiezen, waardoor hij vrij kan rondsnuffelen. Dit is tenslotte zijn versie van sociale media.
Ik geef geur- of speurtrainingen met honden en hun baasjes. Ik begin altijd met een proefles. Als de hond niet geïnteresseerd is, gaat de cursus niet door. Overigens heb ik dat nog niet meegemaakt. Speur- en speurwerk zijn activiteiten waar honden echt van houden. Sterker nog, het welzijn en de mentale toestand van een hond zijn afhankelijk van het regelmatig gebruiken van zijn reukvermogen. Wanneer we dit implementeren, komen er feelgoodhormonen vrij bij de hond, wat goed is voor zijn hersenen. Samenwerken om als team een puzzel op te lossen is echt een win-winsituatie voor iedereen.
Overigens kan het onderdrukken van spel schadelijk zijn voor de hersenontwikkeling van een hond. Spelen met andere honden is belangrijk en baasjes moeten geschikte speelkameraadjes vinden wanneer dat mogelijk is.
Als 'hondenbaasjes' moeten we onze honden disciplineren als ze zich misdragen. Toch?
Straffen is nooit een oplossing. Het is cruciaal om te begrijpen dat honden ons nooit opzettelijk proberen te irriteren. Ongewenst gedrag komt meestal voort uit onze eigen misinterpretaties: we begrijpen onze honden niet en communiceren niet duidelijk met ze. Als we hun lichaamstaal niet kunnen lezen, hoe kunnen we ze dan echt begrijpen? Onze woede is het gevolg van onze eigen frustratie. Als we nog eens naar ons ethogram kijken, is een hond niet van nature agressief.
Als jouw hond naar een andere hond aan de overkant blaft, is daar een reden voor. De hond gedraagt zich zoals verwacht, en blaft niet zonder reden. Zo zie ik ook vaak mensen met een ongelukkige uitdrukking op hun gezicht aan hun hond trekken voor bepaald gedrag. "Schiet op," roepen ze geïrriteerd, ook al had de hond op andere momenten hetzelfde mogen doen.
Trouwens, als een hond gedrag vertoont dat jij ongewenst vindt, is dat vaak gewoon hun natuurlijke instinct. Honden graven en blaffen; het hoort bij hun aard. Wanneer een hond aangelijnd is en een andere hond tegenkomt, kan de lijn hem of haar bedreigen en kan hij of zij gaan blaffen. Het is oneerlijk om dit gedrag te corrigeren of te bestraffen, aangezien de natuurlijke instincten van een hond niet af te leren zijn. Dit is iets wat inherent is aan honden en waar ze geen controle over hebben.
"Straf is nooit een oplossing. Het is cruciaal om te begrijpen dat honden ons nooit opzettelijk proberen te irriteren."
Wat kunnen we in plaats daarvan doen?
Nou, we kunnen dingen omdraaien. Met veel geduld en een positief beloningssysteem kan gewenst gedrag worden aangeleerd. Dit bereik je door volledig voorspelbaar te zijn en ervoor te zorgen dat je hond je vertrouwt, zich veilig voelt en ondersteuning krijgt wanneer dat nodig is. Ik geloof dat het boek van Turid Rugaas, 'Kalmerende signalen', onmisbaar leesvoer is voor elke hondenbezitter.
We moeten onszelf er steeds weer aan herinneren dat onze hond niet de schuld is van onze frustratie. Hij begrijpt niet altijd wat we bedoelen en is in deze situaties vaak het slachtoffer. Dit zou gewoon nooit mogen gebeuren. Het zijn angst, onzekerheid, ongemak en een gebrek aan veiligheid die ertoe leiden dat hij gedrag vertoont dat wij ongewenst vinden.
En ten slotte, Judith, wat is de beste manier om onze hond te 'zien'?
Wanneer je een hond koopt bij een fokker, asiel of stichting, word je de eigenaar. Het is echter belangrijk om te begrijpen dat een hond zichzelf niet als jouw eigendom beschouwt. Hij wil echt je vriend zijn. Hoe geweldig is dat!
Honden zijn de dieren die het liefst samen met mensen leven. We hebben de verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat hun leven bij ons zo aangenaam en betekenisvol mogelijk is. We moeten ernaar streven hun beste vriend te zijn en hen altijd als deel van het gezin te behandelen, niet alleen wanneer het ons uitkomt.
Interessant genoeg is deze situatie wederzijds voordelig. Onze fysieke en mentale gezondheid verbetert enorm door zo'n hechte en onvoorwaardelijke band.
Mijn advies is misschien niet altijd prettig voor mijn cliënten. Maar als dierenwelzijnsexpert moet ik het welzijn van de hond vooropstellen. Dus zeg ik altijd: wees een consequente eigenaar. En wanneer je van plan bent iets met je hondenvriend te doen, vraag jezelf dan af: wat zouden zij ervan vinden? Op deze manier wordt je ook zijn/haar beste vriend en vergroot je de kans dat jouw hond een gelukkige hond is.
"Vraag jezelf af wat je hond ervan zou vinden als je iets met hem/haar gaat doen. Zo word je zijn/haar beste vriend en vergroot je de kans op een gelukkige hond."
De training van Judith is gebaseerd op:
Ten eerste het werk van de internationaal gerenommeerde Noorse hondentrainer Turid Rugaas. Haar boek Kalmerende signalen wordt beschouwd als een klassieker op het gebied van hondengedrag en cognitie. Het boek richt zich op de essentiële behoeften van honden voor een veilig, gelukkig en gezond leven.
Ten tweede: de studie "Een dag met mensen voor honden – tijdsbesteding van honden in het wild in India". Vrij rondlopende honden, Canis lupus familiaris, spelen een cruciale rol in de menselijke omgeving in India en andere landen en bieden inzicht in de domesticatie van mens en hond. De onderzoekers benadrukken dat er beperkte kennis is over het gedrag van vrij rondlopende honden, maar hun analyse wijst uit dat deze honden over het algemeen lui, vriendelijk en onderdanig zijn tijdens onregelmatige interacties met mensen. Daarom concluderen ze dat honden doorgaans geen bedreiging vormen voor het welzijn van de mens en dat vreedzaam samenleven mogelijk is met passend management en tolerantie (Majumder, Sreejani & Chatterjee, Ankita & Bhadra, Anindita. (2014). A dog’s day with humans – time activity budget of free-ranging dogs in India. Current science. 106. 874-878).
Ten derde is Judiths training gebaseerd op unique onderzoek inclusief een hondenethogram van het Indian Institute of Science Education and Research uit West Bengal. Deze lijst met hondengedrag, gebaseerd op vrij rondlopende honden in plaats van honden die door mensen zijn grootgebracht, dient als model om ons te helpen onze gedomesticeerde honden beter te begrijpen (Time-activity budget of urban-adapted free-ranging dogs, Arunita Banerjee and Anindita Bhadra1, Behaviour and Ecology Lab, Department of Biological Sciences, Indian Institute of Science Education and Research Kolkata, Mohanpur Campus, Mohanpur 741246 West Bengal, India).
Over onze geïnterviewde: Judith Versluis
Judith Versluis is een gerenommeerd gedragsdeskundige op het gebied van hondenwelzijn. Judith helpt honden en hun 'baasjes' om balans te vinden in het leven. Net als mensen kunnen honden het leven beter aan als hun vermogen om met stress om te gaan in balans is. Judiths website bevat ook tips. Bijvoorbeeld hoe de gezondheid en gemoedstoestand van een hond afhangen van regelmatig gebruik van zijn neuszoeksysteem, zoals geurtraining.
Judith's Hondenwelzijn In Een Notendop (klik hier)
Probeer je hond een gevarieerd dieet te geven, zoals af en toe een gekookt ei of een stukje vis. Geef de helft van de maaltijd uit de voerbak en de rest uit een Kong, snuffelmat of likmat.
Een hond die niet geïnteresseerd is in zijn voer en het met rust laat, vindt het misschien gewoon niet (meer) lekker. Tijd voor verandering dus. Eten moet een plezier zijn.
Zorg ervoor dat je hond een ondersteunende mand heeft waar hij zijn rug en poten kan strekken en goed kan liggen.
Verschillende slaapplekken: Om zijn temperatuur te reguleren, moet de hond zich kunnen bewegen.
Bied een iets verhoogde slaapplek aan als de bank geen optie is. Hoger betekent veiliger voor een hond.
Een bench kun je beter niet gebruiken, maar als je er een hebt, laat dan altijd de deur open.
Zorg ervoor dat je hond zich veilig voelt door hem niet te lang alleen thuis te laten en observeer zijn gedrag. Voelt hij zich veilig in de buurt van een fiets?
Geef je hond af en toe de ruimte om zelf keuzes te maken en beslissingen te nemen (volgens de ervaring van Turid Rugaas helpt dit om angst te overwinnen). Bijvoorbeeld door de hond tijdens een wandeling links of rechts te laten gaan (dit is erg leuk om te doen), of door hem verschillende kauwsnacks te geven en hem te laten kiezen.
Laat de hond snuffelen, snuffelen, snuffelen: het is Facebook, Twitter, TikTok en Instagram. Door te snuffelen verzamelt hij belangrijke informatie over allerlei dingen. Dit is echt belangrijk voor hem, ontneem hem dat niet.
Gebruik van een tuigje: Het is belangrijk dat zijn hoofd, nek en schouders vrij zijn. Gebruik geen trainingsriemen. Bij voorkeur een goed passend Y-tuigje en een riem van minimaal 2,5 meter.
Een zakje snacks voor onderweg (dit kunnen ook zijn eigen brokjes zijn). Strooi een handjevol op een grasveld langs de route en laat de hond zoeken. Wanneer het zoeksysteem geactiveerd wordt, komen er feelgoodhormonen vrij, waardoor de hond zich tevreden en voldaan voelt.
Boos worden komt voort uit onze eigen frustratie. Als we de tijd zouden nemen om de lichaamstaal van onze hond te leren, zouden we veel van dit kunnen voorkomen.
Wees een voorspelbare eigenaar en vraag jezelf bij alles wat je doet af: "Wat denkt mijn hond?" Dan word je ook zijn beste vriend.
